sgiliau cyfrin

Defnyddiwn sgiliau pwysicaf y chwedleuwr yn anymwybodol bob dydd pryd rydym yn hel straeon yn gymdeithasol. Wrth ddod yn ymwybodol o’n doniau cynhenid hyn mae’n bosib dechrau ymddiried yn ein sgiliau chwedleua naturiol a dechrau eu datblygu fel crefft er mwyn adrodd gyda hyder a hwyl.

Mae’r sgiliau hyn yn perthyn i’r rhai sy’n gwrando yn ogystal â’r rhai sydd yn adrodd ac mae ymwybyddiaeth o’r ffordd y maent yn gweithio yn ein helpu creu a chynnal perthynas byw ac agored gyda’n cynulleidfa


Mae’n sgiliau cyfrin yn cynnwys…

• Cyfnewid yn reddfol rhwng ffyrdd gwahanol o adrodd, er enghraifft disgrifio, rhoi gwybodaeth, bwrw sylw, ymgorffori gweithred, a deialog.

• Ymgorffori cymeriadau’r chwedl wrth gadw eich personoliaeth eich hunan. Mae hyn yn cynnwys ymgorffori chi eich hunan yn y gorffennol mewn stori bersonol.


• Dod o hyd i ffyrdd rhwng byd y stori a byd y chwedl.


• Defnydd soffistigedig o’r golwg sydd yn cynnwys golwg torfol y gynulleidfa yn ogystal â’r ffordd mae’r chwedleuwr yn cyfnewid rhwng edrych ar y gynulleidfa, golygfa’r stori, y gofod perfformio, a safbwynt cymeriadau gwahanol.

• 
Defnydd ystumiau cynnil ac ystwyth y corff er mwyn dangos ble mae cymeriadau, lleoliadau a gwrthrychau’r olygfa yn y stori.


• Y weithred ar y cyd gyda’r gynulleidfa o greu byd dychmygol sydd yn teimlo’n fwy real a chredadwy na’r byd ‘go iawn.

Y mae dod yn ymwybodol o’r sgiliau uchod yn rhyddhau nifer o arfau effeithiol a chynnil er mwyn ymarfer, paratoi a pherfformio’n straeon er mwyn iddynt ddod yn fyw ac yn gredadwy.

Nid peth rhwydd yw camu o gyd-destun anffurfiol, arferol y chwedl i lwyfan fwy theatraidd. Mae angen ystyried sut mae’r llwyfan ehangach, y goleuadau ac ymddygiad y gynulleidfa mewn perfformiad ffurfiol yn wahanol i’r ystafell ddosbarth neu dafarn a defnyddio’r ffactorau hyn er mwyn lles y perfformiad a hwyluso agosatrwydd a grym y chwedl mewn llefydd mwy ffurfiol.

Unwaith ein bod ni wedi deall natur a rhinweddau’r llwyfan gallwn fynd ati er mwyn eu defnyddio at ein dibenion ein hunain a dod â phosibiliadau newydd i’r chwedl sydd ddim yn bosib mewn llefydd mwy anffurfiol. Y mae hyn yn cynnwys defnyddio mwy nag un storïwr yn adrodd gyda’u gilydd ar yr un llwyfan a defnydd mwy helaeth o bresenoldeb corfforol y perfformwyr a’r gofod theatraidd.

Yr wyf wedi ysgrifennu papur ymchwil ar gyfer Canolfan Chwedleua George Ewart Evans ym Mhrifysgol De Cymru o’r enw Staging the Story sydd yn rhoi arolwg o’r prif bwyntiau sydd yn codi wrth roi’r chwedl ar lwyfan.Mae’r posibiliadau newydd i’r chwedl ar lwyfan yn cynnwys…

Gofod Mae llawer mwy o le ar gael ond beth ydyn ni i fod i wneud gydag e? Edrychwn ar sut i symud yn y gofod mewn ffordd ystyrlon, syml a chwaraeus.

Perthynas â’r gynulleidfa Maen nhw’n bellach i ffwrdd o lawer nag arfer, yn eistedd mewn rhesi syth ac, yn aml iawn yn y tywyllwch. Mae angen cael sylw byw ac effro y gynulleidfa am mai crefft gyfranogl yw chwedleua. Byddwn yn gweithio ar sut i greu perthynas byw a chreadigol gyda’n gynulleidfa mewn gofodau theatraidd.

Nôl i’r sylfeini Lle rhithiol yw’r theatr ac mae angen mynd nôl at ein sgiliau a rhinweddau craidd a’u cadw wrth wraidd ein gwaith.

Dau yn adrodd ar lwyfan Y mae’r gofod ehangach yn gofyn am gael mwy nag un person yn adrodd ar lwyfan am yr un pryd. Gyda’r gwaith paratoi angenrheidiol y mae hyn yn gallu bod yn ffordd ddeinamig a greddfol o weithio ond mae eisiau sicrhau bod rhyddid i fyrfyfyrio wrth adrodd dal yn bosib. Defnyddiwn ymarferion syml ac ymarferol er mwyn cyflwyno hyn.

Llifo yn lle blocio Cam gwag yw gorfodi symudiadau a chiwiau ar chwedleuwyr ar lwyfan am fod hyn yn arwain at berfformiadau anystwyth a diflas. Byddwn yn edrych ar sut mae cadw perfformiadau'r chwedl ar lwyfan yn fywiog ac yn gyffrous ar gyfer storïwyr unigol a rhai mewn grŵp.